Takemusu Iwama Aikido

Η διατήρηση των αρχών του Morihei Ueshiba

Αυτή είναι η ονομασία που έδωσε ο Morihiro Saito(9o Dan Shihan) μετά από 23 χρόνια συνεχούς μαθητείας με τον ιδρυτή του Aikido, Morihei Ueshiba. Αυτό που οδήγησε τον Saito Sensei σε μια διαφοροποίηση του ονόματος είναι το γεγονός της προσθήκης ή της αφαίρεσης στοιχείων της διδασκαλίας του ιδρυτή από μερικούς μεγάλους μαθητές του. Ο ίδιος, αναγνωρισμένος από την οικογένεια Ueshiba θεματοφύλακας και προστάτης του ναού του Aikido στο Iwama Dojo υποσχέθηκε στους μαθητές που θα τον επισκεπτόντουσαν ότι θα δίδασκε μέχρι το θάνατο του (21 Ιουνίου 2002) το Aikido που έμαθε, ακριβώς όπως τον δίδαξε ο ιδρυτής όλα τα χρόνια.

Ο Morihei Ueshiba μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο εγκαταστάθηκε στο Iwama (μικρό χωριό περίπου 2 ώρες απόσταση με το τρένο από το Τόκιο), μαζί του είχε κάποιους μαθητές που ήδη είχαν φτάσει αρκετά ψηλά στην τέχνη και ανοίγοντας το εκεί dojo τους χρησιμοποίησε σαν εκπαιδευτές (Tohei Sensei, Abe Sensei). Σε εκείνο το χωριό ζούσε ο Morihiro Saito όπου στην ηλικία τον 18 επισκέφθηκε τον Ueshiba και του ζήτησε να γίνει μαθητής του. Το γεγονός ότι ο Saito ζούσε και δούλευε στην περιοχή (Ibaragi ονομάζεται η επαρχία) του έκανε την πρόσβαση στο dojo εξαιρετικά εύκολη σε σχέση με άλλους μαθητές που έπρεπε να διανύσουν μια απόσταση 2 ωρών με το τρένο και αυτό τον βοήθησε στο να έχει μια γρήγορη πρόοδο αφού είχε τη δυνατότητα να είναι παρών σε κάθε μάθημα του Ueshiba και των εκπαιδευτών του. Το γεγονός της δύσκολης μετάβασης σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο αριθμό των εκπαιδευομένων οδήγησε στην ανάγκη δημιουργίας ενός ξενώνα όπου οι μαθητές θα μπορούσαν να μένουν για όσο καιρό επιθυμούν και να προπονούνται. Αυτοί οι εσώκλειστοι μαθητές (Uchi Deshi) ζούσαν σε ένα σχεδόν στρατιωτικό σύστημα, με πρωινή προπόνηση, καθαριότητες και δύσκολες εργασίες συντήρησης του Iwama dojo και των γύρω χώρων της ιδιοκτησίας Ueshiba που ήταν χωράφια που χρειαζόντουσαν φροντίδα . Έτσι ενώ ερχόντουσαν πολλοί μαθητές κανένας δεν μπόρεσε να μείνει πάνω από 6 μήνες. Πολλοί γνωστοί δάσκαλοι πέρασαν εκείνο το διάστημα από το Iwama dojo όπως οι Yamaguchi, Chiba,Yamada, και παρόλο το μικρό χρόνο παραμονής τους εξελίχθηκαν σε καταπληκτικούς δασκάλους. Αυτό ήταν ένα σημαντικό διάστημα για το Aikido όπως το ξέρουμε σήμερα. Ο Ιδρυτής δημιούργησε μια σειρά από τεχνικές άοπλες (Tai jutsu) και όπλων όπου τα ονόμασε Aikiken, Aikijo. Η χρησιμότητα των όπλων ήταν για την ενδυνάμωση του σώματος και την σωστή κίνηση του κατά τη διάρκεια άοπλης μάχης και όχι ένα σύστημα μάχης με όπλα όπως πιστεύουν πολλοί. Ο Ueshiba έβαζε τους μαθητές να κόβουν χοντρά ξύλα από το δάσος και να κάνουν πρακτική χτυπώντας συστάδες μικρών κορμών ή παλιά λάστιχα (tanren uchi), 100-150 φορές κάθε πρωί βγάζοντας κραυγές(kiai) με μοναδικό στόχο την ενδυνάμωση μυαλού και σώματος. Αυτή ήταν και η μοναδική προπόνηση πάνω σε όπλα για 3-4 χρόνια. O Saito Θυμάται πάνω σε αυτό ¨Ο Ο΄Sensei ήταν στο σπίτι του και ήθελε κάθε πρωί να ακούει τα kiai μας δυνατά στο tanren uchi . Υπήρχαν φορές που κάποιοι μαθητές ήταν τόσο εξαντλημένοι από την προηγούμενη μέρα που έκαναν kiai από τα κρεβάτια τους.¨ Η συνέπεια του Saito με μια σειρά οικονομικών κυρίως καταστάσεων που οδήγησε τους μέχρι τότε βασικούς εκπαιδευτές να φύγουν για την Αμερική ψάχνοντας μια καλύτερη ζωή ή να σταματήσουν τη προπόνηση και να αφιερωθούν στην οικογένεια τους καθιέρωσε τον Saito σαν βασικό εκπαιδευτή και μοναδικό συνασκούμενο του Ιδρυτή. Σε αυτό το διάστημα ο Saito εξελίχθηκε ραγδαία τεχνικά και ο Ueshiba τελειοποίησε τις τεχνικές του. Ο Saito Sensei παντρεύεται και ο Ueshiba του παραχωρεί ένα κομμάτι γης κοντά στο σπίτι του όπου πλέον κατοικούν σχεδόν μαζί.

Είμαστε πλέον στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 όπου μια ομάδα εκπαιδευτών βρίσκεται στην Αμερική και μια άλλη στο Τόκιο όπου εκεί Ο Morihei Ueshiba έχει ανοίξει το κεντρικό Dojo όπου διδάσκει ο γιός του Kisshomaru. O Saito Sensei αναλαμβάνει να διδάξει τα νέα στοιχεία που έχει προσθέσειo ιδρυτής στο Hombu dojo. Το μεγάλο χρονικό διάστημα απουσίας των εκπαιδευτών από τη διδασκαλία του O’ Sensei δημιουργεί προϋποθέσεις διαστρέβλωσης της τέχνης και αυτό οδηγεί σε συχνά ταξίδια και επιδείξεις σε όλη την Ιαπωνία από τον ίδιο. Παρόλα αυτά, τα κενά είναι δύσκολο να καλυφθούν γιατί ο τρόπος διδασκαλίας των ιαπώνων έγκειται στη φωτογραφική αποτύπωση μιας κίνησης και τη συνεχή πρακτική της χωρίς καμία εξήγηση από τη πλευρά του εκπαιδευτή. Μοναδικός υπεύθυνος για το Iwama dojo όσο καιρό λείπει ο ιδρυτής είναι ο Saito Sensei.

Το 1969 μετά από μερικά δύσκολα χρόνια για την υγεία του, ο Morihei Ueshiba φεύγει από τη ζωή αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στην ενημέρωση των εκπαιδευτών του. Αρκετοί από αυτούς έχουν αναμίξει την τεχνοτροπία του Ueshiba με άλλες Ryu και διαφορετικές κινήσεις σε μια προσπάθεια να εμπλουτίσουν αυτά που ήδη γνώριζαν. Το όπλα δεν χρησιμοποιούνται πλέον για να διδάξουν την πολεμική απόσταση, τον προσανατολισμό, την κίνηση του κορμού και της λεκάνης, την ενοποίηση μυαλού και πνεύματος αλλά σαν εργαλεία θανάτου, κάτι το οποίο είναι τελείως αντίθετο στις αρχές του Ueshiba. Τα άκοπα χοντρά κομμάτια ξύλου που προτιμούσε εκείνος για την προπόνηση του ιδίου και των μαθητών του έχουν αντικατασταθεί από ομοιώματα σπαθιών. Οι κινήσεις των όπλων που παρουσίαζε στις επιδείξεις με τον Saito αντικαταστάθηκαν με άλλες επειδή δεν πρόλαβαν να τις κατανοήσουν και να προπονηθούν σε αυτές. Ο όγκος της γνώσης που είχε αφήσει ο ιδρυτής ήταν τεράστιος και δυστυχώς ο μόνος αξιόπιστος κάτοχος του μεγαλύτερου ποσοστού αυτής ήταν ο Saito Sensei.

Στις αρχές του ΄70 o Saito αποφασίζει να δώσει ονόματα σε τεχνικές που δεν υπήρχαν και να παρουσιάσει χωρίς καμία προσθήκη τις προσωπικές προπονήσεις με τον O’ Sensei στα όπλα συστηματοποιώντας τις σαν μια ξεχωριστή Ryu την οποία και ονομάζει (Iwama Ryu).

To 1973 εκδίδει μια σειρά από πέντε τόμους τους οποίους ονομάζει ¨Traditional Aikido¨ σε μια προσπάθεια να διαδώσει παγκοσμίως τις γνώσεις του. Αυτό ήταν και το έναυσμα για μια εισροή στο Iwama Dojo ενός πολύ μεγάλου όγκου μαθητών από όλο τον κόσμο. Από τότε μέχρι και το θάνατο του πολλοί μεγάλοι εκπαιδευτές του Aikido διατέλεσαν μαθητές του όπως: Isoyama, Homma, Hendricks, Sargeant, Witt, Newens, Korallini. Ο ίδιος ο Saito υποστήριζε ότι δεν υπάρχει λόγος ανεξαρτητοποίησης από την παγκόσμια ομοσπονδία του Aikido το Aikikai, παρόλο που η τεχνοτροπία του διέφερε σε πολλά σημεία με άλλους μεγάλους εκπαιδευτές. Όπως υποστήριζε ο ίδιος δίδασκε το στυλ του Ueshiba και επειδή αυτό ονομάζεται Aikido δεν υπήρχε λόγος απομάκρυνσης ή προστριβής με κανέναν. Το μάθημα του συνήθως είχε να κάνει με τη σχέση των ένοπλων και άοπλων τεχνικών για να μπορέσει καλύτερα ο μαθητής να κατανοήσει ένα συγκεκριμένο τρόπο κίνησης εναντίον μιας ή περισσότερων ταυτόχρονα επιθέσεων. Η σημαντικότερη όμως διαφορά του σε σχέση με τους άλλους δασκάλους βρισκόταν σε θεωρητικό πλαίσιο. ¨Καμία τεχνική δεν είναι αποτελεσματική αν δεν υπηρετεί τις ηθικές σου αξίες¨. Ο Saito Sensei δεν έβλεπε το Aikido αποκλειστικά σαν ένα κομμάτι γυμναστικής και εκμάθησης τεχνικών ούτε και σαν προσπάθεια προσηλυτισμού στις ανατολικές θρησκείες. Πίστευε όμως στη δημιουργία μέσω της προπόνησης ενός χαρακτήρα που θα έχει το θάρρος και τη τόλμη να υπερασπιστεί το κοινό καλό και αυτός ο στόχος μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της σκληρής προπόνησης. Συχνά χρησιμοποιούσε προτάσεις του ιδρυτή για να αποδείξει ότι μεταφέρει αυτούσια τη διδασκαλία εκείνου. ¨Κάθε κόψιμο με το Ken είναι και ένα ελάττωμα μου¨. Σαν απόδειξη της σημασίας που έδινε στη ψυχοσωματική ανάπτυξη του ατόμου και την αυστηρότητα που επεδείκνυε σε αντίθετες καταστάσεις ήταν όταν αφαίρεσε σε έναν από τους καλύτερους μαθητές του(Bruce Klickstein) τα 8 dan, που του είχε απονείμει ο ίδιος, επειδή κατηγορήθηκε για σεξουαλική παρενόχληση. Η πολύωρη προπόνηση , η επιμονή στη λεπτομέρεια των κινήσεων και η συγκέντρωση που είναι απαραίτητη για την εκμάθηση τόσων πολλών τεχνικών, σε συνδυασμό με ένα σωστό χαρακτήρα που πρέπει να φανερώνεται καθημερινά μέσα και έξω από το dojo έκανε τον τρόπο εκμάθησης του Saito Sensei δύσκολα επιτεύξιμο για ένα απλό καθημερινό άνθρωπο που επιδιώκει να μάθει μερικές απλές τεχνικές αυτοάμυνας και τίποτα άλλο. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Ο΄Sensei είχε αποσυρθεί στο Iwama dojo για τους ίδιους λόγους. Το να μιλάς σε μεγαλοδικηγόρους και χρηματιστές του Τόκιο για τις ηθικές αξίες της πολεμικής τέχνης σε έκανε τουλάχιστον γραφικό. Έτσι σε αντίθεση με άλλους δασκάλους του Aikikai ο Saito Sensei δεν γνώρισε ποτέ ανάλογη του έργου του αποδοχή και το σημαντικότερο είναι ότι εκείνος δεν έκανε κανένα συμβιβασμό για να αλλάξει τα δεδομένα που είχαν δημιουργηθεί και που θεωρούσαν το στυλ του μειονότητα στο χώρο του Aikido. Ταξίδευε όπου τον καλούσαν και δίδασκε ¨Με θάρρος και τιμιότητα στο δρόμο της εναρμόνισης και της ειρήνης σε όλο τον κόσμο¨. Όπως έλεγε και ο ίδιος ο ιδρυτής ¨Takemusu Aiki¨.

Μετά το θάνατο του Morihiro Saito Sensei (21 Ιουνίου 2002) ο ναός του Aikido και το Iwama Dojo πέρασε στην αποκλειστική χρησιμοποίηση του από την οικογένεια Ueshiba και των παρών επικεφαλής (Doshu). Ένα μεγάλο τείχος χωρίζει πλέον το σπίτι του Saito Sensei από την υπόλοιπη έκταση της ιδιοκτησίας Ueshiba. Ο Hitohiro Saito Sensei που είναι γιος του εκλιπόντα έχει αποκοπεί από το Aikikai και ακολουθεί το δρόμο που χάραξε ο πατέρας του μόνο στο τεχνικό του κομμάτι. Υπάρχουν όμως μερικοί πιστοί μαθητές του Morihiro Saito που συνεχίζουν να διδάσκουν ακόμα κάτω από τη σκεπή της παγκόσμιας οργάνωσης το δρόμο του Ο΄Sensei. Κάθε χρόνο διοργανώνονται μεγάλα σεμινάρια που έχουν σαν στόχο να προσελκύσουν μαθητές του Aikido που έχουν όρεξη να δουν βαθύτερα την πολεμική τέχνη με την οποία ασχολούνται. Εκεί διδάσκουν μαθητές του Morihiro Saito Sensei με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που διδάχθηκαν και οι ίδιοι και χωρίς την παραμικρή προσωπική πρόσμιξη στο στυλ. Το τέλος κάθε σεμιναρίου αποτελεί πρωτόγνωρη εμπειρία για το μυαλό και το σώμα κάθε παρευρισκόμενου.

Στην Ελλάδα λαμβάνουν μέρος 2 Εβδομαδιαία σεμινάρια (Ιούνιος- Σεπτέμβριος) με αρκετές ώρες προπόνησης με τους δασκάλους (καθημερινά 5-6 ώρες) και μετά ελεύθερη προπόνηση στο Dojo, για όση ώρα επιθυμεί ο καθένας, πάνω σε τεχνικές που παρουσιάστηκαν εκείνη τη μέρα και ερωτήσεις στους δασκάλους πάνω σε αυτές. Τα σεμινάρια διοργανώνονται στην Κεφαλονιά από τον Sargeant Sensei (6o Dan Aikikai) και μαθητή του Morihiro Saito και κάθε χρόνο φιλοξενούνται μαθητές από όλο τον κόσμο. Υπεύθυνος για τη συγκρότηση της ελληνικής αποστολής που παίρνει μέρος κάθε χρόνο στα σεμινάρια είναι ο Νίκος Κορρές. Τηλ. 6944 631792. Στα πλαίσια της γνωριμίας του κόσμου με το Takemusu Iwama Aikido στις 16- 17 Μαΐου2009 διοργανώνεται σεμινάριο με τον Sargeant Sensei στην Αθήνα(Bushinkan Dojo Γρίβα 45 Χαλάνδρι. Τηλ. 210 6848018)