Η θρησκευτικότητα των πολεμικών τεχνών

Είναι αλήθεια ότι οι πολεμικές τέχνες όπως τις ξέρουμε στην Ελλάδα είναι άμεσα συνυφασμένες με τη θρησκεία της εκάστοτε χώρας προέλευσης. Aυτό σαν γεγονός για τις δυτικές χώρες προκάλεσε δυο διαφορετικά άσχημα συμπτώματα. Το πρώτο και ίσως λιγότερο ανώδυνο είναι ο ξεσηκωμός των θερμών υποστηρικτών του χριστιανισμού με την αιτιολογία του προσηλυτισμού, της κατήχησης, της ομοιομορφίας στον ρουχισμό όπου σαν απώτερο στόχο έχει την υποδούλωση της προσωπικής άποψης. Στόχος μου δεν είναι να προκαλέσω κανέναν, αλλά διαβάζοντας προ ημερών στο διαδίκτυο όλα αυτά σκέφτηκα ότι ίσως θα ήταν καλύτερα να υπήρχαν περισσότερες τέτοιες και ίσως δυναμικότερες απόψεις πάνω στο θέμα.

Ξέρω ότι ακούγεται ακραίο και ίσως γραφικό ότι είμαι υποστηρικτής αυτών των απόψεων ενώ ταυτόχρονα να διδάσκω μια πολεμική τέχνη που ανήκει στις λεγόμενες εσωτερικές και ο ιδρυτής της να είναι ένα από τα πιο θρησκευόμενα άτομα στη χώρα του, την Ιαπωνία. Πολλές φορές μπήκα στον πειρασμό να καταλάβω την πολεμική τέχνη μέσα από τη θρησκεία της και μελέτησα τόσο ώστε διαπίστωσα ότι ξέρω περισσότερα από ότι για τον χριστιανισμό. Τότε αναθεώρησα και αντιλήφθηκα το προφανές, η αμάθεια κρύβεται πίσω από τη θρησκευτικότητα. Για να γίνω περισσότερο κατανοητός θα τολμήσω μια αλληγορική διήγηση.

Είναι η ιστορία του καλύτερου ιάπωνα ξυλοκόπου ο οποίος ξυπνούσε κάθε πρωί, προσευχόταν στο θεό του και μετά με ιδιαίτερο ζήλο έκοβε ξύλα μέχρι το βράδυ. Έκανε αυτή τη δουλειά τόσο καλά ώσπου κάποια στιγμή έφτιαξε μια σχολή εκπαίδευσης ξυλοκόπων, διδάσκοντας την τέχνη κοπής ίσως καλύτερα από τον καθένα. Η τέχνη του σιγά- σιγά εξαπλώθηκε και έξω από το χωριό του και με τον καιρό έξω και από τη χώρα του. Έρχονταν απ’ όλο τον κόσμο για να δουν τον καλύτερο στην κοπή του ξύλου. Ο ίδιος σου ζητούσε να δοκιμάσεις να το κάνεις όπως αυτός αλλά, ήταν πραγματικά αδύνατον. Τότε κάποιοι μίλησαν για υπερφυσικές δυνάμεις, παραψυχολογικές ίσως, που έχουν να κάνουν σίγουρα με την πρωινή προσευχή του. Εκείνος όμως τους μίλαγε με τις πράξεις του κάθε μέρα μέχρι που πέθανε. Δεν σταμάτησε ποτέ να κόβει ξύλα. Κάθε πρωί ευχαριστούσε το θεό του που ξύπνησε και στη συνέχεια έκανε αυτό που έμαθε μέσα από χρόνια προσαρμογής στις αντιξοότητες της δουλειάς του.

Αυτός ο ξυλοκόπος τώρα θα μπορούσε να είναι χριστιανός, μωαμεθανός, βουδιστής, ότι και αν ήταν, το να πιστεύεις ότι είχε εξωπραγματικές δυνάμεις οι οποίες προέρχονται από την πρωινή προσευχή είναι τουλάχιστον αφελές. Το να προσπαθείς να γίνεις το ίδιο καλός με εκείνον μέσω της ίδιας προσευχής που χρησιμοποιούσε κάθε πρωί είναι ηλίθιο. Το να διαλογίζεσαι για να έρθεις σε μια κατάσταση όπου θα έχεις συγκεντρώσει τη συμπαντική ενέργεια για να την διοχετεύσεις στην κοπή ενός ξύλου, σε αυτό δώστε εσείς κοσμητικό επίθετο. Ο άνθρωπος που διηγήθηκα το μόνο που έκανε ήταν να κόβει ξύλα, γιατί δεν το βλέπουν κάποιοι; Πίστεψε ότι είναι καλός σε κάτι και το δούλεψε με ζήλο, ακάματος μέχρι το τέλος. Η μαγική λέξη για αυτόν ήταν η συνεχής δουλειά πάνω στο αντικείμενο του, τίποτα άλλο.

Δεν φταίει η θρησκεία του προαναφερόμενου αλλά όσοι πιστεύουν ότι μπορούν μέσω της θρησκείας να κρύψουν το προφανές (σκληρή δουλειά) και να αποκομίσουν από τους μαθητές τους χρηματικά οφέλη γρήγορα και ανώδυνα. Αυτό είναι το δεύτερο σύμπτωμα των πολεμικών τεχνών στη δύση, δηλαδή η υπέρμετρη πνευματικότητα και ο εσωτερισμός πίσω από οτιδήποτε έρχεται από τις ασιατικές χώρες με μοναδικό σκοπό το κέρδος.

Το σύστημα ηθικών αξιών που προάγουν οι πολεμικές τέχνες δεν πρέπει να είναι συνυφασμένο με την εκάστοτε θρησκεία. Για να βοηθάω τον συνάνθρωπο μου, για να μην κλέβω, για να είμαι ταπεινός και μετριόφρων, για να κάνω αγαθοεργίες δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνω βουδιστής ή μωαμεθανός, μπορώ απλά να τα κάνω.

Μέσα από όλες τις τέχνες διδάσκεται το ήθος αλλά μόνο μέσα από τις πολεμικές είναι τόσο συνυφασμένο με τη θρησκεία. Ο λόγος είναι απλός και εξηγείται με μια λέξη, εκμετάλλευση. Η έντονη σωματική προσπάθεια η οποία στην πραγματικότητα απαιτείται για την πλήρη κατανόηση της μπορεί εύκολα να καλυφθεί με λίγα μαθήματα διαλογισμού, συζήτησης πάνω σε θέματα εσωτερισμού κ.α. Υπάρχουν μάλιστα περιπτώσεις που μέσω θρησκείας εξηγούνται και κάποιες τεχνικές! Ήμουν παρών όταν άκουσα από μεγάλο δάσκαλο να λέει ότι "Ο ιδρυτής μπορούσε να κάνει αυτή τη τεχνική γιατί είχε υπερφυσικές δυνάμεις." Θα με έκανε να αισθάνομαι καλά για τα λεφτά που του έδωσα για να τον παρακολουθήσω, αν έλεγε "Σας ζητώ συγγνώμη αλλά δεν έχω ακόμη την πείρα που χρειάζεται για να σας εξηγήσω αυτό που τόσο καλά έκανε ο ιδρυτής". Είναι λάθος να κρύβονται πίσω από έννοιες άπιαστες που ωθούν τον μαθητή να εξερευνήσει μονοπάτια έξω από την πραγματική ουσία της πολεμικής τέχνης. Το να μεταφέρει ένας δάσκαλος τα πολιτισμικά στοιχεία εκείνα τα οποία διαμόρφωσαν την εκάστοτε πολεμική τέχνη ως τις μέρες μας είναι πραγματικά αναγκαίο να γίνει, αλλά με ένα στόχο ο οποίος δεν είναι προσηλυτιστικός αλλά καθαρά εγκυκλοπαιδικός, θα πρέπει βοηθήσει το μαθητή να κατανοήσει πλήρως την τέχνη, τον τρόπο προπόνησης, την ενδυμασία τους, το εθιμοτυπικό μέσα και έξω από τη σχολή, χωρίς ίχνος μυθοπλασίας.

Γνωρίζω ότι ζούμε σε μια εποχή όπου προσδοκούμε κάτι περισσότερο απ’ ότι βλέπουμε. Δεν θεωρώ ανούσια την προσευχή ή τον διαλογισμό, δεν πρέπει όμως να είναι βασικό κομμάτι της πολεμικής τέχνης γιατί, ευτυχώς, αυτή δεν γνωρίζει θρησκευτικούς φραγμούς.

Στις καλύτερες σχολές του κόσμου ισχύει ένα ρητό "Η προπόνηση κάνει θαύματα."